Besluit  gemeenteraad

FEITEN EN CONTEXT

1. Voorgeschiedenis algemene aanpak

• de gemeente Lubbeek werd gedagvaard door Dhr. Van Damme voor haar gevoerde beleid inzake trage wegen. Er werd een dading afgesloten die werd goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 30 april 2014
• Ter uitvoering van het beleidskader in de kompasnota werd, in samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant, een trage wegen actieplan opgemaakt. Het beoogt voor het hele grondgebied van de gemeente een planmatige en onderbouwde langetermijnvisie van de aanpak van de trage wegen. De planning voorziet in 3 categorieën van uitvoer, waarbij Categorie 1 met de grootste prioriteit wordt aangepakt. Dit trage wegen actieplan werd onderworpen aan een participatietraject zodat zowel aan de toenmalige adviesraden als aan de inwoners de kans tot inzage, bezwaar, advies en bijsturing werd gegeven.
• De gemeenteraad keurde dit plan goed in zitting van 26 september 2018. Het trage wegen actieplan werd goedgekeurd en bekrachtigd door de deputatie in zitting van 19 december 2018.
• Hoewel de kompasnota en het trage wegen actieplan veel gelijkenissen vertoont met het ”gemeentelijk beleidskader en actieplannen” uit het decreet gemeentewegen in hoofdstuk 2 (art. 6-7), is het hier niet gelijk aan. Het gemeentelijk trage wegen actieplan werd immers goedgekeurd (2018) voor de inwerkingtreding van het decreet gemeentewegen (2019).
• Via de uitvoering van dit actieplan kan antwoord geboden worden op de hoger vernoemde dadingsovereenkomst.
• Het uitvoeren van dit actieplan schept ook heel wat mogelijkheden voor het realiseren van beleidsdoelstellingen rond mobiliteit, veiligheid, recreatie, sport en klimaat. Het uitvoeren van dit actieplan werd dan ook opgenomen in het klimaatactieplan van de gemeente Lubbeek (GR 27/6/2023)

2. Procedurele geschiedenis van Voetweg 45

In de atlas staat beschreven dat Voetweg 45 volgende verbinding maakte: Sentier de l'église de Pellenberg à Lovenjoul. Ten tijde van de opmaak van de atlas was deze voetweg bekend onder de naam Chemin de Messe.

In de atlas is hij opgedeeld in 2 delen:

1. Deze voetweg is te vinden op kaartblad 4, gaande van perceel 64 tot en met 68.
2. Deze voetweg is te vinden op kaartblad 6, gaande van perceel 86 tot en met 29.

Voetweg 45 was in de Atlas 1,65m breed en over zijn totale lengte 930m lang.

Aan het eerste deel werd in 1985 een trajectwijziging aangebracht.

Op 22 april 2024 werd deel 2 van deze voetweg reeds besproken en principieel goedgekeurd op het college van burgemeester en schepenen. Omdat het opportuun is om de weg in zijn geheel te behandelen werd deze beslissing ingetrokken op 5 augustus 2024.

Landmeter Jan Bogaerts van landmeterskantoor Landmeetbureau Bogaerts, Ledigheid 34, 3210 Lubbeek werd aangesteld voor de opmaak van het Rooilijnplan tot gedeeltelijke opheffing en gedeeltelijke verplaatsing van Voetweg 45 te Pellenberg.

Voor de schatting van de waardevermindering of –vermeerdering werd, volgens de decretale bepalingen, landmeter Dirk Vanderwegen van Landmeterskantoor Vanderwegen BVBA, Rotspoelstraat 160, 3001 Heverlee aangesteld.

Het plan en schattingsverslag werden samengevoegd tot een dossier voor gedeeltelijke opheffing en gedeeltelijke verplaatsing van Voetweg 45 uit de Atlas der Buurtwegen van Pellenberg.

3. Huidige toestand van Voetweg 45

Voetweg 45 te Pellenberg bevindt zich ten dele van aan de Sint-Pieterskerk  tot aan de Kleine Ganzendries (deel 1); en ten dele tussen de Sint-Barbaradreef en voetweg 17 (deel 2).

Deel 1 van voetweg 45, ook gekend als het 'Steenbergwegje', is gelegen op de kadastrale percelen 36C, 40X, 30X, 123B en 51E. De voetweg is open en toegankelijk op de kadastrale percelen 36C, 40x, 30x en 123B. Op de percelen 51E, 28C en 58N wordt de voetweg niet op de juiste ligging uit de Atlas der buurtwegen gebruikt.

Het meer zuidelijk gelegen deel 2 aan de Sint-Barbaradreef begint ter hoogte van de woning nr. 4 en loopt door velden tot aan de losweg die aansluiting geeft op voetweg nr. 17 te Bierbeek. De weg ligt op de  kadastrale percelen 98R3, 98E3, 98Z4, 98B5, 104N, 104K, 104L en 116B. De voetweg is niet zichtbaar en niet toegankelijk op deze kadastrale percelen.

Historisch belang van voetweg 45 te Pellenberg
Het eerste deel van voetweg 45 (aan de kerk) is één van de oudste voetwegen van Lubbeek. Het komt al voor op de kaart van Villaret (1745-1748) en is ononderbroken in gebruik geweest.  De doorgang in de kerkmuur is getuige van de historische ligging van deze weg. De kerk en de doorgang dragen bij aan de erfgoedwaarde van de weg.

Het tweede deel van voetweg 45 komt niet voor op kaarten die ouder zijn dan de Atlas der Buurtwegen. We vinden dit deel van de weg nog op de kaart van Vandermaelen en de topokaart uit 1873. In 1904 blijft nog een stukje van het oorspronkelijk traject aansluitend op de losweg zichtbaar. Vanaf 1939 is dit deel van voetweg 45 niet meer zichtbaar op kaarten. Ook op luchtfoto's zien we geen spoor meer van dit deel van de weg. Op basis daarvan kan verondersteld worden dat dit deel van de voetweg al ruim 100 jaar niet meer in zijn volledigheid in gebruik is.

Verbindingsfunctie van voetweg 45 te Pellenberg.
In de kompasnota wordt door de participanten gepleit voor verkeersveilige verbindingen van het centrum van Pellenberg naar de site van het UZ Pellenberg, waar ook aansluiting gevonden wordt op waardevolle natuurgebieden. Wenslijnen 38 en 70 lopen indirect in de buurt van dit deel van de weg. Deel 1 is hierbij een zeer belangrijke schakel in de trage verbinding tussen de kern van Pellenberg en de site van het UZ. Gezien het feit dat het zuidelijke deel van de weg al 100 jaar niet meer in gebruik is, vervult dit deel van de weg op dit moment geen verbindingsfunctie.

Recreatieve rol van voetweg 45 te Pellenberg
Deel 1: het 'Steenbergwegje' maakt deel uit van de Koeboswandeling en ligt tussen de wandelknooppunten 526 en 527. Met de kerk en het oude kerkhof als bezienswaardigheid op het tracé van deze voetweg, wordt deze ook toeristisch interessant.

Deel 2: Gezien het feit dat dit deel van de weg al 100 jaar niet meer in gebruik is, ligt er op de wegzate ook geen recreatieve wandel-of fietsweg. Het wandelknooppuntennetwerk gebruikt in dit gebied andere paden.

Ruimtelijke kadering van voetweg 45 te Pellenberg
Deel 2 van voetweg 45, van aan de Sint-Barbaradreef rechts van nr. 4 tot aan voetweg 17, ligt volgens het originele gewestplan Leuven (7/4/1977) voor het grootste deel in agrarisch gebied (code 00_0900). Enkel de percelen 98R3 en 98E3 liggen in gebied voor gemeenschapsvoorzieningen.

Beleidsmatige aspecten
Voetweg 45 in Pellenberg werd op genomen in de dading met de heer Van Damme als te behandelen weg.
Voetweg 45 te Pellenberg werd opgenomen in het trage wegen actieplan op de kaart Cat.1. met als doel hem te openen.

4. Gewenste toestand Voetweg 45

Deel 1 van voetweg 45 wordt ter hoogte van de Kleine Ganzendries op een andere manier gebruikt dan op het bestaande plan is voorzien. De juridische toestand wordt hiervoor aangepast naar de feitelijke toestand.

Voor deel 2 wordt voorgesteld om een nieuwe verbinding te creëren tussen de Ganzendries en de Sint-Barbaradreef. Het voorstel sluit de Gazendries aan op voetweg 18 om zo een alternatieve  trage verbinding te creëren naar de nieuwe school. Door voetweg 45 af te schaffen op de kadastrale percelen 98R3, 98E3, 98Z4, 98B5, 104N, 104K, 104L en 116B en hem voor een deel op de kadastrale percelen 98B5 en 98Z4 te verplaatsen naar de perceelsgrens wordt een schakel gecreëerd in deze veilige verbinding.

Er komen geen nutsleidingen op private eigendommen te liggen door de wijziging van deze gemeenteweg.

5. Overleg en akkoord eigenaars

Er werd met de geïnteresseerde betrokken eigenaars overlegd om tot een gedragen oplossing te komen.

Met brief d.d. 19/9/2023 werden de eigenaars ingelicht over de concrete procedure en de berekening van meer- of minwaarde.

JURIDISCHE GRONDEN

• Het decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017 en latere wijzigingen, meer bepaald artikel 40 & 41, dat de bevoegdheden van de gemeenteraad vastlegt;
• Het Bestuursdecreet van 7 december 2018;
• De wet op de buurtwegen van 10 april 1841, gewijzigd bij de wet van 20 mei 1863 en 9 augustus 1948. Deze wet is afgeschaft, maar de Atlassen der Buurtwegen werden als juridische basis behouden via artikel 85 van het decreet houdende de gemeentewegen;
• Het decreet houdende de gemeentewegen van 3 mei 2019 van kracht sinds 1 september 2019. De procedure voor de wijziging van gemeentewegen wordt beschreven in afdeling 2 ”procedurele bepalingen over gemeentelijke rooilijnplannen – de artikels 16 tot 19. De procedure voor afschaffing van gemeentewegen wordt beschreven in afdeling 2, artikels 20 tot 23. Het toetsingskader of de algemene doelstellingen ter beoordeling van het voornemen om gemeentewegen te wijzigen is opgenomen in artikels 3 en 4 van het decreet gemeentewegen;
• Het besluit van de gemeenteraad van 30 april 2014 in verband met de goedkeuring van de dading met de heer Van Damme;
• Het besluit van de gemeenteraad van 26 september 2018 in verband met het trage wegen actieplan;
• Het besluit van de deputatie van 10 januari 2019 in verband met het trage wegen actieplan;
• Het besluit van het college van burgemeester en schepenen van 5 augustus 2024 in verband met kennisname: Rooilijnplan tot gedeeltelijke opheffing en gedeeltelijke verplaatsing van voetweg 45 te Pellenberg - voorlopige vaststelling

ARGUMENTATIE

Of de opheffing van de voorgenoemde gemeenteweg rekening houdt met de principes zoals opgenomen in artikels 3 en 4 van het decreet gemeentewegen werd getoetst aan volgende criteria:

Aftoetsing aan artikel 3, Gemeentewegendecreet

Het gemeentelijk wegennet wordt doorgaans opgebouwd met grotere verharde wegen die als ruggengraat fungeren, waardoor de gemeente in verschillende grote mazen wordt verdeeld. Binnen deze mazen behouden we trage wegen waarbij we streven naar een verbinding in zowel de noord-zuid als de oost-west richting. Deze trage wegen dienen als secundaire routes en zorgen voor een fijnmazig netwerk, waardoor bewoners gemakkelijker toegang hebben tot verschillende delen van de gemeente zonder afhankelijk te zijn van de hoofdwegen.

We kiezen ervoor om de bestaande wegen zo veel mogelijk te behouden. Waar nodig is, verleggen we de weg, of delen ervan. Waar het niet langer mogelijk, wenselijk of zinvol is, heffen we de weg of delen ervan op.

Een fijnmazig routenetwerk voor voetgangers en/of fietsers is een cruciaal onderdeel van een duurzaam lokaal mobiliteitsbeleid.

Aftoetsing aan artikel 4, Gemeentewegendecreet

Uitzondering: verplaatsing, wijziging of opheffing
Door de ontwikkeling van de schoolomgeving op de UZ-site is er een grote behoefte aan een veilige verbinding tussen de woonkern van Pellenberg en de site. De beide delen van de voetweg dragen hiertoe bij.

Algemeen belang
Bij de herwaardering van wegen opgenomen in de Atlas der Buurtwegen wil het bestuur planmatig en doordacht te werk gaan. Daarom wordt de meerwaarde van de verplaatsing voor verschillende functies afgewogen:

Deel 1 van voetweg 45 is een historisch zeer belangrijke weg. Op de site aan de kerk is de erfgoedwaarde nog duidelijk aanwezig. Dergelijke plekjes zijn ook toeristisch attractief. Het bewaren ervan versterkt de troeven van Lubbeek. Het tweede deel kent historisch minder continuïteit.

Het maken van de verbinding tussen de Ganzendries en voetweg 18 draagt bij aan een veilige verbinding naar de UZ-site en de nieuwe school. Doordat het oude traject van het tweede deel al 100 jaar in onbruik is, was de verbindingsfunctie verloren gegaan. Door de verplaatsing creëren we een essentiële link in de verbinding tussen de woonkern van Pellenberg en de UZ-site.

Een site met een revalidatiecentrum, een school, en een toekomstig sportcentrum verdient een omgeving met voldoende trage verbindingen die uitnodigen om te bewegen en tot rust te komen in het groen.

De landbouwuitbating van de percelen wordt geoptimaliseerd door verplaatsingen naar perceelsgrenzen.

Verkeersveiligheid en ontsluiting
Deel 1, maar zeker ook het deeltje van deel 2, is een onderdeel van een verkeersveilige verbinding voor zwakke weggebruikers die de UZ-site en de school bezoeken. Er wordt voorzien in een verkeersveilige oversteek van de Ganzendries om de verbinding te garanderen.

Eigen gemeentelijk afwegingskader
Deel 1 van voetweg 45 is in het gemeentelijk actieplan opgenomen in Cat. 1, met als doel hem te openen.
De verplaatsing van deel 1 van voetweg 45 is de regularisatie van het gebruik dat sinds de verlegging in 1985 zo is ontstaan.
Deel 2 van voetweg 45 is op terrein niet meer zichtbaar en niet toegankelijk. Het openen op de atlasligging zou leiden tot minder voordelen voor het algemeen belang dan de verplaatsing die nu voorgesteld wordt. De hier voorgestelde verplaatsing respecteert de geest van het bewaren van een verbinding op deze plek.

Conclusie

Rekening houdend met de hierboven aangehaalde argumenten is het duidelijk dat de voorgestelde opheffing op zich een uitzonderingsmaatregel is die niet lichtzinnig wordt genomen.

De voorgestelde opheffing is niet strijdig met de doelstellingen en principes vermeld in artikels 3 en 4 van het decreet houdende de gemeentewegen.

FINANCIEN

De financiële impact van dit dossier blijft beperkt tot de loutere dossierskosten voor de opmaak van het planmateriaal en het schattingsverslag.